Η Ευρώπη ομιλεί Ελληνικά

«Οι Ευρωπαϊκές γλώσσες είναι διάλεκτοι μιας

και της αυτής γλώσσης: της Ελληνικής».

Ο. Wandrusca

Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Βιέννης

Είναι γνωστό από ιστορικές πηγές, ότι το αποκαλούμενο σήμερα Λατινικό αλφάβητο, είναι αυτό που μετέφεραν στην Νότια Ιταλική χερσόνησο οι άποικοι, οι προερχόμενοι από την Κύμη της Ευβοίας, στα πλαίσια του αποικισμού της περιοχής από Έλληνες των πόλεων του Ελλαδικού χώρου, κατά τον 8ο π.χ. αιώνα και μεταγενέστερα. Πρόκειται για το λεγόμενο Χαλκιδικό Αλφάβητο, το οποίο ήταν ένα από τα Αρχαϊκά Ελληνικά Αλφάβητα, που διέφεραν μεταξύ τους σε παραλλαγές κάποιων γραμμάτων όσον αφορά το σχήμα, αλλά και στον αριθμό των φθόγγων που περιλάμβαναν. Άλλα τέτοια ήταν το Αττικό, το Ιωνικό, το Κορινθιακό, το Λακωνικό και το Αρκαδικό.

Με αφετηρία την Μεγάλη Ελλάδα, μεταγενέστερα, το Χαλκιδικό Αλφάβητο εξαπλώθηκε βαθμιαία σε όλη την Ιταλική Χερσόνησο και, ως «Λατινικό» πλέον, απετέλεσε το αλφάβητο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μέσω αυτής βέβαια, η χρήση του επεκτάθηκε σε όλη την Βόρεια και Δυτική Ευρώπη. Ανάλογη ήταν φυσικά και η γενικότερη συμβολή της Ελληνικής Γλώσσας στην δομή (γραμματική, συντακτικό, λεξιλόγιο) της Λατινικής και στη δομή των Ευρωπαϊκών γλωσσών, οι οποίες προήλθαν απ’ αυτήν. Συγκριτικές μελέτες απέδειξαν, ότι τουλάχιστον το 10 έως 20% των λέξεών τους είναι αυτούσια Ελληνικές. Επίσης, πέραν αυτών, ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός λέξεων προέρχεται από Ελληνική ρίζα, χωρίς αυτό να είναι πάντα φανερό με την πρώτη ματιά, κυρίως όταν έλκουν την καταγωγή τους από Ομηρικές λέξεις.

Ας παραθέσουμε κάποια παραδείγματα από την Αγγλική γλώσσα: know από νοώ, pause από παύσις, police από πόλις, school από σχολείον, class κλάσις, call από καλώ, hour από ώρα, name από όνομα, close από κλείω, sex από έξις, pain από πονώ, clang από κλαγγή, passion από πάσχω, bravo από βραβείον, ballet από βαλλίζω, roof από οροφή, table από ταβλός, garden από αρδεύω, culture από κολεώ (καλλιεργώ), man από το μένος (ορμή), cry από κράζω, milk από αμέλγω (αρμέγω), cross από ικρίον, lotion από λούω, action από άγω, port από περατός, gris από γρηύς (γραία),  palace από τον Πάλλαντα (ήρωας της Αρκαδίας), tower από τύρρεις (επάλξεις), end από το άντην (πέρας), best από βέλτιστον, priest από πρεσβύτερος, land από λας (πέτρα), alter από αλλότριος - άλλος,  medicine και medium από την Μήδεια (γιατρό και πνευματίστρια), mines από Μινώες, hand από χειρ, freeze από φρίττω (τρέμω), free από φρονώ, glass από υαλίζω (γυαλίζω), term από τέρμα, time από τέμνω,  touch από τάγω (άπτομαι), hate από σχετλιάζω (αγανακτώ), string από στρύγω (σφίγγω), false από σφάλμα,  soap από σάπων,  scare από σκαίρω (σκιρτώ), sugar από σάκχαρις, rose από ρόδον, plus από πλέον - πολύς, power από πάομαι- ώμαι (αποκτώ), orient από όρνυμι (ανατέλλω), wine από οίνος, night από νυξ, mix από μείγνυμι, stay από ίσταμαι, oil από ελαία, voice από βοή, art από αρτύω (παρασκευάζω), salt από άλας,  kiss από το ομηρικό κισσώ (φιλώ), after από το ομηρικό αυτάρ (έπειτα), error από το ομηρικό έρρω (πλανώμαι), no από το ομηρικό Νη (με την ίδια σημασία).

Υπάρχουν βέβαια και μελέτες, οι οποίες προσπαθούν να διαπιστώσουν τον βαθμό της (μεταγενέστερης) διείσδυσης διαφόρων ξένων λέξεων στο Ελληνικό λεξιλόγιο. Καταγράφηκε έτσι ένας αριθμός λέξεων, που αποτελεί ένα πάρα πολύ μικρό, σχεδόν αμελητέο, ποσοστό του συνόλου αυτών που χρησιμοποιούμε συχνότερα σήμερα. Προσεκτικότερη όμως επανεξέτασή τους οδήγησε στο συμπέρασμα, ότι κακώς πολλές από αυτές εκλαμβάνονταν σαν δάνεια, αφού έχουν ελληνική ρίζα. Στην ουσία επρόκειτο για λέξεις που οι διάφορες γλώσσες είχαν προσλάβει παλαιότερα από την ελληνική, αλλοιώνοντας πολλές φορές την μορφή τους, ώστε να μην αναγνωρίζονται εύκολα.

Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα: η γόνδολα προέρχεται από το κόνδυ (ποτήρι), η ζάντα από τη λέξη άντυξ, η βάρκα από βάρις (ποταμόπλοιο), το μπάνιο από το βαλανείον, ο μπερές από το πυρρός (κατακόκκινος), το φρένο από το φρενώ (συγκρατώ), το λουξ από τον Λύκειο Δία, η ομπρέλα, που παλαιότερα την αποκαλούσαμε ομβρέλα, από τον όμβρο (βροχή), η κιθάρα από το κεύθω (καλύπτω), το αμήν από το Ομηρικό Η μην (αληθώς), το ελέφας από το ελεφαίρω (καταπατώ), το σήσαμον εκ του σήθω (κτυπώ), το λέων εκ του λάω (θεωρώ), κάμηλος από το χάμηλος (που χαμηλώνει), όασις από αύω (ξηραίνω), μάγος από μάσσω (κατεργάζομαι), παράδεισος από το δεύω (βρέχω), κώδιξ από κώας (δέρμα προβάτου), βίβα από το βίος, κόμπλεξ από το σύμπλεγμα, μεράκι από το μεριμνώ.

Το γεγονός της συμβολής της Ελληνικής γλώσσας στην διαμόρφωση των Ευρωπαϊκών γλωσσών, όπως καταδείχθηκε παραπάνω, καθώς και αυτό του αδιαμφισβήτητου πλούτου της, οδήγησε διάφορους μελετητές σε περαιτέρω έρευνες πάνω στα θέματα αυτά. Στο Πανεπιστήμιο Ιρβάϊν της Καλιφόρνιας, με τη βοήθεια υπολογιστή, έγινε μελέτη για την καταγραφή των ελληνικών λέξεων. Το αποτέλεσμα ήταν συγκλονιστικό: 6 εκατομμύρια λέξεις και 71 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι. Σε σύγκριση, η αγγλική γλώσσα έχει μόνο 490 χιλιάδες λέξεις. Από αυτές οι 45.729 είναι δάνεια από την ελληνική, όπως καταδεικνύει ο Αρ. Κωνσταντινίδης στο βιβλίο του «Οι ελληνικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα». Επίσης οι Jean Bouffartigue - Anne Marie Delrieux υπολογίζουν ότι σε κάθε έξι γαλλικές λέξεις, η μια έχει ρίζα ελληνική. Οι ίδιοι θα πουν: Η Ελλάδα βρίσκεται μέσα στις λέξεις που λέμε. Σχηματίζει κάθε μέρα την γλώσσα μας.

Δεν είναι όμως μόνο αυτοί, που έχουν εκφραστεί για το θέμα αυτό κατά καιρούς. Ο A. Jacobs αναφέρει: Οποιαδήποτε άλλη γλώσσα δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια υποδιάλεκτος της ελληνικής. Ο Ολ. Τάπλιν (καθηγητής Οξφόρδης) με την σειρά του: Το Ελληνικό αλφάβητο αποτελεί την βάση του δικού μας. Τα ελληνικά είναι αλφαβητάρι του Δυτικού εγγράμματου Πολιτισμού. Συνεχίζει ο Meillet (Γάλλος καθηγητής γλωσσολόγος): Το Λατινικό λεξιλόγιο είναι μετάφραση του αντίστοιχου Ελληνικού. Και ο Θεόφιλος Μπάγιερ: Όλες οι χαρακτηρισθείσες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες κατάγονται από την Ελληνική. Και η Γαλλίδα Ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγύ: Ανατρέχουν στα Ελληνικά για να ονομάσουν τις σύγχρονες ανακαλύψεις και εφευρέσεις. Αναπνέουμε τον αέρα της Ελλάδος κάθε στιγμή χωρίς να το ξέρουμε.

Ο Federico Sagredo τέλος, Πρύτανης της Βασιλικής Ακαδημίας των Βάσκων διατυπώνει μεταξύ των άλλων και μια πρόταση: Το να μιλάει κανείς για ενωμένη Ευρώπη χωρίς Ελληνική Γλώσσα είναι σαν να μιλούν σ’ ένα τυφλό για χρώματα. Δεν μπορεί να επέλθει μια νέα αναγέννηση εάν δεν πάμε στις πηγές. Εννοούμε σαφώς την Ελληνική Γλώσσα.

(K. Mπούζας: ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ, 2008)